Interprofessioneel Akkoord 2007-2008: mooie cadeauverpakking voor het patronaat maar een lege doos voor de werknemers.

Begin januari spraken de 3 grote vakbonden ACV, ABVV en ACLVB zich uit voor het ontwerp van Interprofessioneel Akkoord (IPA). ACV en ACLVB stemden met een zeer hoge score voor het IPA, terwijl bij het ABVV de voorstanders nipt landden op 55 % . Dit wil niet zeggen dat er geen kritieken te horen waren bij de ACV-basis maar de stemtradities liggen nu éénmaal anders bij het meer centralistische ACV dan bij het ABVV.

Ondanks het feit dat de consultatie van de basis beperkt bleef tot de uitvoerende organen van de diverse afdelingen en centrales wordt de breuk van een belangrijk deel van de ABVV-basis met de nationale vakbondsleiding sinds het Generatiepact met dit resultaat nog eens dik in de verf gezet. Voor de grootste centrale binnen het ABVV, BBTK-SETCa was het IPA alvast onaanvaardbaar. In de grootste afdeling van diezelfde centrale, namelijk BBTK Brussel-Halle-Vilvoorde viel er zelfs maar 1 symbolische stem voor het akkoord te noteren… De Waalse metallo’s onthielden zich en duidelijk verzet viel er ook op te merken bij de Algemene Centrale in Antwerpen, Gent… Veel militanten besloten dan ook om ofwel zich te onthouden of met de neus toegeknepen voor te stemmen aangezien het duidelijk was dat de vakbondsleiding nog liever doodviel dan het consequent alternatief op een ja-stem uit te voeren: namelijk een actieve mobilisatie.

Voor de onderhandelaars van het ABVV deed het er dan ook niet toe wat er in het IPA stond maar dat het aanvaard werd door de basis: point final. De ABVV-onderhandelaars moesten willens nillens bewijzen tegenover het patronaat dat ze representatief zijn en hun leden onder controle hebben. Het afwijzen van het vorige IPA door het ABVV en de rode rebellie tegen het Generatiepact hadden de toponderhandelaars al danig in hun hemd gezet. Een volgende ‘njet’ van hun achterban kon men missen als kiespijn.

Het IPA is een akkoord dat om de twee jaar wordt onderhandeld tussen vakbonden en patronaat en dat van kracht is voor alle werknemers in de privé-sector. Echter aangezien dit IPA ook afspraken voorziet in de afhandeling van het Generatiepact slaat dit akkoord ook uitzonderlijk voor een deel op de non-profit dat normaal steeds expliciet buiten het IPA valt. Als er moet ingeleverd worden, hoort de non-profit wel bij het IPA, als het om de loonvorming gaat, valt de non-profit er natuurlijk buiten. Dit verklaart waarom de loonkloof tussen non-profit en privésector zo een 10 % bedraagt.

Het IPA zet o.a. de bakens uit waarbinnen de sectorale onderhandelingen kunnen verlopen. Één van die bakens is de loonnorm, d.w.z. het percentage dat de lonen de volgende 2 jaar mogen stijgen. De loonnorm voor dit IPA werd gebetonneerd op 5 %. Er werd afgesproken dat deze loonnorm indicatief is en dus geen absoluut maximum betekent. Sterke sectoren zouden in theorie over die 5 % kunnen springen maar de sancties voor het overtreden van de (destijds dwingende) loonnorm staan nog steeds ingeschreven in de wet…In de praktijk zal hier dus niet veel veranderen.

Voor vele militanten werd de loonnorm van 5 % veel te mager bevonden zeker als je dit vergelijkt met de spectaculair stijgende bedrijfswinsten van de laatste jaren. In 2005 liep de nettowinst van de Belgische bedrijven (de financiële sector dan nog buiten beschouwing gelaten) op tot het recordbedrag van 41 miljard Euro. Dit is een groei met meer dan 50 procent in vergelijking met 2004. In vergelijking met 1996 is de nettowinst verviervoudigd. Dit zijn cijfers van de Nationale Bank, die men moeilijk ‘partijdigheid pro werknemers’ kan aanwrijven. Tegelijkertijd daalt de koopkracht van de werkende bevolking. Dit is vooral het resultaat van de voortdurende uitholling van de index. Men gaat nu uit van de gezondheidsindex waarbij er heel wat basisproducten of -diensten (waarvan de prijzen sneller stijgen) uit de korf geweerd worden en vervangen door o.a. allerhande luxe multi-mediaproducten waarvan de prijzen in vrije val zijn.

Het IPA heeft inderdaad een herverdelend effect zoals je soms plechtig op vakbondsvormingen kan horen, maar men vergeet er dan bij te vertellen dat dit in de praktijk éénrichtingsverkeer naar de zakken van het patronaat betekent.

De weinige positieve punten in het akkoord betreffen o.a. de verhoging van de brutto minimumlonen met 50 Euro (in 2 schijven van 25 Euro) wat neerkomt op een loonsverhoging van 4%. Het is inderdaad al een tijdje geleden dat de brutominimumlonen aangepast werden. Een ander punt is de ‘verbetering’ van de gelijkgestelde periodes voor deeltijdsen voor het recht op brugpensioen (Generatiepact) Natuurlijk in vergelijking met de toestand voor het Generatiepact blijft dit een achteruitgang. Het is eerder een kwestie wat je als referentiepunt gebruikt natuurlijk.

Uiteraard heeft het IPA heel wat lekkers in pacht voor het patronaat. Een kort overzicht van wat er voor de bazen allemaal onder de kerstboom lag: een fiscale lastenverlaging op overuren vanaf 1 april 2007 ( + 70 miljoen Euro), een belastingskorting voor de bedrijven om 0,25 % van de loonnorm te sponsoren (d.w.z. net geen vierde van de reële loonsverhoging van 1,1 % in 2 jaar) Dit zou neerkomen op een 180 miljoen Euro per jaar. Deze cadeaus komen bovenop de lastenverlaging van 7 miljard Euro in 2007. Kassa kassa!

Het IPA is verworden tot een schertsvertoning, een schijnbare koehandel tussen patronaat en vakbondsleiding. ‘Schijnbaar’ aangezien de toegevingen van werkgeverszijde steeds zeer gul gecompenseerd worden door allerhande cadeaus van de regering waarvoor de belastingbetaler uiteindelijk opdraait. Éénrichtingsverkeer dus.

Het enige alternatief voor een volwaardig IPA in de toekomst is het opbouwen van een krachtverhouding op de werkvloer via een actieplan en massamobilisaties. Echter hiervoor is er voldoende druk nodig vanuit de basis op de vakbondsleiding. Dit kan efficiënt verlopen via een netwerk van strijdsyndicalisten, echter niet via zuiver syndicale weg aangezien vorige pogingen steeds om diverse redenen gestrand zijn, maar via de opbouw van een nieuwe politieke arbeidersformatie tegen het neoliberalisme. Het Comité Andere Politiek zal hier een rol moeten in spelen indien zij tegemoet wil komen aan de verzuchtingen van de werkende klasse.