De farma-maffia: the return

Midden december bereikte ons het nieuws dat de generische geneesmiddelenindustrie het Kiwimodel van Rudy Demotte boycotte door geen prijsoffertes in te dienen. Zij protesteren daarmee tegen de totale chaotische organisatie van het Belgisch Kiwimodel dat nu eerder een kat in een zak blijkt te zijn.

Eerst kunnen we al de opmerking maken dat de situatie in Nieuw Zeeland, van waar het oorspronkelijk idee afkomstig is, totaal anders is dan in ons land. De ziekteverzekering in Nieuw Zeeland is in handen van de privé, in tegenstelling met België waar het RIZIV in staatshanden is. Bij het Belgisch systeem mét of zonder Kiwi blijft de staat de melkkoe van de farmaceutische nijverheid. Het Kiwimodel is dan ook verre van een anti-kapitalistische maatregel maar dient eerder om de excessen te beperken: een melkkoe die men tot op het bot uitzuigt…geeft geen melk meer. We kunnen dan ook het Kiwimodel in Nieuw Zeeland omschrijven als de privésector die zichzelf beschermt tegen de 'kannibalistische' hebzucht van sommige firma’s. Dit speelt helemaal niet in België. Hier is het de staat die wil besparen door hier en daar wat halfslachtige maatregelen te nemen in de marge die echter het fundament van het systeem niet in vraag stellen: namelijk de ongebreidelde zucht naar megawinsten van de farma-industrie op kap van de gemeenschap.

We kunnen nu al gerust stellen dat het Kiwimodel van Demotte één grote grap is die op geen enkele manier praktisch afdwingbaar is. Een voorbeeldje: normaal moeten specialisten zekere percentages van hun voorgeschreven medicatie voorbehouden aan goedkopere, generische geneesmiddelen. Als je als vakbondsdelegee een interpellatie doet in de ondernemingsraad van een ziekenhuis omtrent deze kwestie wordt je gewoonlijk weggelachen. Dit is immers ‘een aanslag op de therapeutische vrijheid’ van de specialist… My ass: een aanslag op zijn door de farma-industrie gesponsorde portefeuille! Zolang men de onderling ‘pathologische relatie’ van de farma-industrie met de geneesheren niet aanpakt, zal elke maatregel in het water vallen.

Meer recent werd er gesteld dat er een breed maatschappelijk debat nodig is over de betaalbaarheid van de ziekteverzekering naar aanleiding van de introductie van een nieuwe generatie peperdure anti-kanker middelen. Het is inderdaad een noodzaak om niet enkel de ziekteverzekering maar de gehele gezondheidszorg op een nieuwe leest te schoeien. Zolang de kapitalistische winstlogica geldt in de gezondheidssector zullen de behoeften van de bevolking ondergeschikt zijn aan de behoeften van de portefeuilles van de farma-industrie en het 'onaantastbarte' artsenkorps.

Het is slechts door een hele batterij aan maatregelen dat men de gezondheidszorg daadwerkelijk kan afstellen op de behoeften van de bevolking. Eerst en vooral zou er korte metten gemaakt moeten worden met de prestatiegeneeskunde. De prestatiegeneeskunde is een systeem waarbij de geneesheer wordt betaald per prestatie die hij levert, of in vele gevallen die hij laat leveren door een verpleegkundige terwijl hij het geld opstrijkt. Zo een systeem zet automatisch aan tot gesjoemel en overconsumptie. De status en het statuut van de arts moet dringend herbekeken worden. Nu heersen specialisten maar al te dikwijls als feodale heren in de ziekenhuizen. Van de staat uit moet er ook voldoende geïnvesteerd worden in onderzoek en preventie. De gezondheidszorg in haar geheel moet grondig gedemocratiseerd worden door het niet alleen maar over te laten aan de goodwill van de artsen en de specialisten maar ook door de consumenten en de werknemers in de sector inspraak te geven. Het tot stand brengen van een nationale gezondheidszorg die beroep kan doen op voldoende middelen, mag niet aan dit rijtje ontbreken. Met een 'nationale gezondheidszorg' bedoelen we dat de gehele organisatie van de sector in handen van de staat komt en dus helemaal onttrokken aan de privésector en de artsen. De privé-ziekenhuizen in België draaien op staatssubsidies en afdrachten van de geneesheren en dit op zich nodigt dan weer uit om 'creatief bezig te zijn' in de negatieve zin van het woord. Hiermee zou trouwens ook het argument voor de absurd hoge inkomens van de specialisten ondergraven worden. Zij hebben hier zogezegd recht op omdat ze eventueel een eigen secretaresse in dienst hebben, de huur van hun bureau in het ziekenhuis moeten betalen...enz. Met een Nationale Gezondheidszorg is dat hun probleem niet meer. Het puntje op de i vormt dan de nationalisering van de farmaceutische nijverheid. Hiermee slaat men meteen 2 vliegen in 1 klap: het is enerzijds een stok achter de rug indien de farma-industrie dreigt met delocalisatie (een dreigement dat ze halvelings al gemompeld hebben als reactie op het Kiwimodel) en het zorgt voor een rationalisatie van de geneesmiddelenproductie: enkel het meest efficiënte medicament wordt geproduceerd aan een goedkope prijs. Uiteraard hoort deze laatste maatregel in een algehele omwenteling van de maatschappij.

Met zo een batterij aan maatregelen zou men dan een begin kunnen maken om de gezondheidszorg fundamenteel te heroriënteren naar preventie en de behoeften van de bevolking het meest efficiënt coveren.